Wystawa kolekcji starodruków Bibliotheca Philosophica Hermetica: „Boska Mądrość – Boska Natura”

czas: 4.-30. października 2016
miejsce: Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius, ul. Jagiellońska 15
wstęp: wolny

Służyć Bogu i ludziom – swoim bliźnim, z całych swych sił, odkrywać naturę i czynić użytek z jej tajemnic dla dobra chrześcijańskiego świata, i sławić imię Boga. To umieją, tego próbują i niczego innego nie pragną…

(Daniel Mögling o różokrzyżowcach, w: Rosa florescens…, 1618)

Z okazji 400-lecia wydania w Europie Manifestów różokrzyżowców, w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius prezentowane będą unikatowe starodruki ze zbiorów Bibliotheca Philosophica Hermetica z Amsterdamu, a także Biblioteki Jagiellońskiej. Wystawa będzie otwarta od 4 do 30 października 2016.

Wystawa BOSKA MĄDROŚĆ – BOSKA NATURA zawiera ponad czterdzieści eksponatów: starodruków i manuskryptów. Są wśród nich sławne teksty, mające postać apelu do władców, stanów i uczonych Europy, ogłoszone przez klasycznych różokrzyżowców z XVII wieku, skupionych wokół Uniwersytetu w Tybindze, gdzie utworzyli oni tzw. „krąg tybiński”. Składają się na nie trzy stosunkowo niewielkie pisma: „Fama Fraternitatis R.C.” (tłumaczone jako: „Wołanie Braterstwa Różokrzyża”), „Confessio Fraternitatis” („Wyznanie Braterstwa Różokrzyża”) oraz „Chymische Hochzeit Christiani Rosenkreuz Anno 1459” („Alchemiczne gody Chrystiana Różokrzyża”, r. 1459).
Publikacja tych dzieł w latach 1614, 1615 i 1616 wywołała w Europie niezwykłe poruszenie, ponieważ dwa pierwsze („Fama” i „Confessio”) zawierają silnie przemawiające wezwanie do powszechnej reformy nauki, religii i człowieka, a trzecie z nich („Chymische Hochzeit”) przedstawia w barwnej, ale wysoce zawoalowanej formie proces alchemicznej przemiany człowieka.

W trudnym okresie konfliktów religijnych, bezpośrednio poprzedzającym wybuch wojny trzydziestoletniej, Manifesty były niezwykłym głosem, który przenosił dyskusje o religii na nieznany wcześniej poziom.

Wystawa to też dzieła dotyczące filozofii różokrzyżowców (Theophilus Schweighart, tj. Daniel Mögling, którego „Speculum” zwane bywa czwartym Manifestem), a także zasad, którymi kierowali się oni w życiu (Maier), alchemii, ściśle związanej z ich filozofią (Maier, Michelspacher). Zostaną też przedstawione bezpośrednie odpowiedzi na apel różokrzyżowców (Haslmayer), bądź ich apologie (Maier, Mögling, Fludd), które okazały się konieczne, ponieważ obok entuzjastycznego przyjęcia Manifestów pojawiły się głosy ostrej krytyki.

Nie braknie też pism zwracających uwagę na polski udział w rozwoju, propagowaniu i kontynuacji tej idei. Polskim akcentem będą dzieła wybitnego i sławnego alchemika Michała Sędziwoja (Michaela Sendivogiusa), którego pisma świadczą o tym, że słynne Manifesty nie były mu obce. Zostaną również pokazane prace działającego m.in. na ziemiach polskich, Jana Amosa Komeńskiego (Comeniusa). O Komeńskim pamięta się dziś jako o wielkim pedagogu i filozofie, jednak w owym czasie Johann Valentin Andreae powierzył mu misję kontynuowania pracy zapoczątkowanej przez “krąg tybiński”.

Przy wyborze starodruków kierowano się ich bogatą szatą graficzną. Kunsztowne ilustracje, którymi opatrzono niektóre stare wydania, wykonane przez prawdziwych mistrzów w swoim rzemiośle, pięknie i sugestywnie wspierają opisywane treści, często wskazując na głębokie połączenie, jakie wiąże człowieka, przedstawionego jako mikrokosmos („świat w miniaturze”), z makrokosmosem. Według twórców Manifestów człowiek jest pomostem pomiędzy światem Ducha a światem natury i stoi przed nim wielkie zadanie zrozumienia tej wspaniałości. Prace z tamtego okresu to bogactwo symboli, za pomocą których przedstawione zostały koncepcje filozoficzne i religijne, przekazujące zainteresowanemu odbiorcy tajemną wiedzę na temat człowieka i jego relacji z Bogiem i naturą.

Bibliotheca Philosophica Hermectica w Amsterdamie słynie w świecie ze swej kolekcji starodruków o tematyce różokrzyżowej, hermetycznej, alchemicznej i kabalistycznej. Biblioteka Jagiellońska również dysponuje bogatymi zbiorami, dotyczącymi tych zagadnień.
Wystawa w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius (ul. Jagiellońska 15) będzie otwarta od 4 do 30 października, codziennie, w godzinach 10.00-18.00.

We wtorek, 4 października w godzinach 10.00-18.00 organizatorzy zapraszają również do Collegium Maius na otwarte sympozjum naukowe zatytułowane “Alchemia Różokrzyżowców”.

Wystawa jest współorganizowana przez Fundację Różokrzyża, Bibliotheca Philosophica Hermetica z Amsterdamu, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius, Polskie Stowarzyszenie Badań nad Zachodnim Ezoteryzmem, oraz Katedrę Porównawczych Studiów Cywilizacji Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Na wystawę i sympozjum – WSTĘP WOLNY.
Serdecznie zapraszamy również na stronę wydarzenia na FB.